Amsterdam,
Met een omafiets zonder versnellingen een heuvel op moeten fietsen naar je werk, thuis ineens trappen op moeten lopen of rechts leren rijden. Buiten die kleine tegenvallers stromen Zuid-Afrikaanse IT-experts moeiteloos in bij Nederlandse bedrijven, die staan te springen om dit soort werknemers. Verblijfsvergunning, huisvesting, school voor de kinderen; het is allemaal snel te regelen, blijkt uit hun ervaringen.
Zuid-Afrikaanse arbeidsmigranten zijn geliefd bij Nederlandse bedrijven. Zuid-Afrikaans lijkt op het Nederlands, zodat ze snel onze taal kunnen leren, en hun tweede taal is Engels, wat vaak de spreektaal is in de IT en andere technische beroepen. Volgens CBS-cijfers nam het aantal kennismigranten uit Zuid-Afrika de afgelopen jaren fors toe. Van 305 in 2017 naar 1860 in 2022. Zij vervullen een deel van de 10.000 vacatures in technische beroepen die continu open staan.
Veiligheid voor de kinderen
De politieke instabiliteit, de toenemende criminaliteit en de vele stroomstoringen in hun land zijn voor hoogopgeleide Zuid-Afrikanen een reden om naar Nederland te komen. Ze kunnen daar niet zonder hekken om hun huis wonen, openbaar vervoer is onveilig en vies en meestal is er maar een paar uur per dag stroom. ,,Wij wilden vooral veiligheid voor de kinderen. Het wordt steeds onveiliger daar. Als je Googlet zie je dat Nederland in de top 5 van veiligste landen ter wereld staat”, zegt Jaun Nieuwoudt (33), die sinds januari 2024 als senior systeem administrator werkt bij Budget Thuis, dat energie- en telecomdiensten levert. Hij onderhoudt en beheert alle computersystemen en IT-projecten voor het bedrijf.
Na een aantal mislukte sollicitaties, bracht wervings- en selectiebureau Ir Olav’s Globetrotters hem in contact met Budget Thuis. Hij verhuisde met vrouw, dochter (3) en zoon (1) van Johannesburg naar Nederland, waar hij eerst twee weken in een Airbnb verbleef, maar al snel een huurwoning vond in Blaricum. Daar gaat zijn oudste dochter naar de peuterspeelzaal. Zijn vrouw, die lerares is, is aan het solliciteren naar een baan in het onderwijs. ,,Alles is hier binnen handbereik en het is heerlijk om gewoon op de bus te kunnen stappen”, zegt hij.
Rouché Fouché (33) wilde altijd al naar Europa en vond via Ir Olav’s Globetrotters een baan als cloud infrastructuur engineer bij IT-bedrijf Kembit in Limburg. Een functie waar het bedrijf moeilijk mensen voor kon vinden. Eerder werkte hij voor hetzelfde bedrijf vanuit Stellenbosch, maar door de vele stroomstoringen moest hij verhuizen. ,,Op een dag heb je dan weer twee uur stroom en dan weer twee uur niet”, vertelt hij. Hij verhuisde met zijn vriendin naar Nederland en kwam in Valkenburg terecht.
Diederik van der Eems (30) werd door hetzelfde bureau benaderd om voor IT-dienstverlener YaWorks te komen werken. Hij verhuisde in oktober 2023 vanuit Kaapstad naar Nijkerk, waar zijn Nederlandse tante een woning voor hem vond. Op dit moment helpt hij uitzendbureau Flexcraft als netwerkmanager. Hij lost er fouten en storingen op, legt IT-netwerken aan voor al hun kantoren en upgrade die. ,,Dit leek me een mooie stap in mijn carrière en een leuk avontuur,” zegt hij. De criminaliteit in Zuid-Afrika zag hij als groeiend probleem. ,,Hier in Nederland zie ik meisjes rondlopen met hun telefoon in de achterzak. In Zuid-Afrika zie je dat niet,” zegt hij.
Vergunningen
In Nederland een baan vinden en zaken als verblijfsvergunning, BSN-nummer of woning regelen ging volgens de drie vrij makkelijk. Ir Olav’s Globetrotters hielp hen daar bij. ,,Verhuizen was niet moeilijk. Ik hoefde alleen mijn vliegtickets te regelen. Al mijn bezittingen pasten in twee tassen. Toen ik in Nederland aankwam hoefde ik alleen een afspraak te maken met de IND. Na twee dagen kon ik daar mijn verblijfsvergunning ophalen”, vertelt Van der Eems. Fouché: ,,Ik dacht altijd dat het heel moeilijk zou zijn om naar Europa of Nederland te verhuizen, maar het was heel makkelijk. Alles was snel geregeld en verliep soepel”, zegt hij. Nieuwoudt vond het lastiger. ,,Maar je wordt overal mee geholpen en krijgt een vaste contactpersoon als vraagbaak”, zegt hij.
In Zuid-Afrika moesten ze als IT-er alles doen. In Nederland werken ze als specialist binnen een team. ,,Dat geeft minder stress”, zegt Nieuwoudt. Ook hebben werkgevers in Nederland meer respect voor hun privéleven. ,,In Zuid-Afrika was ik altijd in het weekend en ’s avonds aan het werk en werd ik ook na werktijd gebeld. Hier heb ik dat nog niet meegemaakt. Als ik vrij ben of pauze heb, word je niet gestoord”, vertelt Fouché. De taal vormt nauwelijks een probleem, al hadden ze in het begin moeite met persoonsvormen en bepaalde klanken. ,,Nederlands is een complexe taal, maar voor Zuid-Afrikanen makkelijk te leren”, zegt Van der Eems. Fouché: ,,Voordat ik een e-mail stuurde aan de klant, stuurde ik die naar mijn leidinggevende en die checkte dat. Zo heb ik de taal snel geleerd. Mijn Nederlands is al veel beter en nu maak ik nog maar een of twee foutjes in mijn mail.”
De cultuurschok was volgens hen niet zo groot, maar aan sommige dingen moesten ze wel wennen. Fouché gaat op de fiets naar zijn werk, 6 kilometer verderop, maar stuitte op de Limburgse heuvels. ,,Ik begon met een omafiets zonder versnelling. Dat ging niet die heuvel op. Daarna kreeg ik een fiets met versnellingen. Dat ging al een stuk beter, maar nu heb ik een elektrische fiets”, vertelt hij.
Van der Eems had moeite om rechts te leren rijden, want in Zuid-Afrika rijden ze links. ,,Daar is de auto koning. Hier moet je uitkijken voor fietsers en stoppen voor voetgangers”, zegt hij.Nieuwoudt vindt het heerlijk dat zijn kinderen hier naar de speeltuin kunnen, dat hij geen hek rond zijn huis heeft en dat de buren zo vriendelijk zijn. ,,Het voelt als een paradijs. Het enige waar we aan moesten wennen was elke keer thuis de trappen op en af lopen. In Zuid-Afrika hebben we gelijkvloerse huizen en zijn we dit niet gewend”, zegt hij.